Böbrek taşı sorunları, toplumda her 11 kişiden birinde görülüyor ve 70 yaşına kadar erkeklerin %19’unda, kadınların ise %9’unda ortaya çıkabiliyor. Yaşam kalitesini düşüren, ciddi ağrılara yol açan ve taş oluşumu nedeniyle böbrek fonksiyonlarında da harabiyet oluşturabilen taş hastalıkları, bazı kişilerde ağrı gibi bir belirti vermeden de sessizce ilerleyebiliyor. Böbrek sağlığını koruyucu bazı önlemler almak, böbrek taş oluşum riskini azaltabiliyor.
Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, böbrek taşı hastalığı ve tedavi seçenekleri ile taş hastalarına sağlıklı yaşam önerileri hakkında bilgi verdi.
Ağrı şikayeti taş göstergesi olabilir
Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, Böbrek taşı hastalığında en yaygın görülen belirti ağrıdır. Ağrı çoğunlukla, taşın, böbrekten mesaneye idrar akışını kısmen ya da tamamen engellemesi sonucu oluşur. Hastanın bazen hafifçe atlattığı ancak bazen de hastaneye yatışını gerektirecek kadar şiddetli olabilen ağrı, tamamen ortadan kalkmaz.
Genellikle 20 dakika ile bir saat arasında devam eden ağrı, kaburgaların altında sırt bölgesinde veya karnın alt bölgesinde oluşur ve kasığa doğru ilerleyebilir. Bulantı-kusma, sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma, sızı ve bunlara sürekli idrar yapma hissi ağrıya eşlik edebilir. Bu durum, taşın hareket ettiğinin veya düştüğünün bir göstergesi olabilir.
Sessiz böbrek taşı tesadüfen ortaya çıkabilir
Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, Böbrek taşları bazen hiçbir belirti vermeden sessizce oluşabilir. Bazı durumlarda farklı bir nedene bağlı olarak yapılan radyolojik tetkiklerle, taş varlığının tanısı tesadüfen konulur. Taş hastalıklarının tanısında öncelikle ultrasondan yararlanılır. Ultrasonografi özellikle gebelerde, çocuklarda ve radyasyona maruz kalmak istemeyen hastalarda kullanılan ilk yöntemdir. Ancak çok küçük veya böbrekten çıkıp kanala düşen taşlar ultrasonda gözden kaçabilir.
Bu nedenle kesin tanı için ileri görüntüleme tetkiklerinden biri olan ve taş tanısında sık kullanılan ilaçsız (kontrastsız) bilgisayarlı tomografi yöntemine başvurulur. Tomografi sayesinde hem en küçük taşlar görülebilir hem de yapılacak ameliyat ya da müdahaleyi planlayabilmek için 3 boyutlu görüntüler elde edilebilir. Özellikle ailesinde böbrek taşı öyküsü bulunanlar ve daha önce taş düşürenler, düzenli sağlık kontrolleri ile sessiz böbrek taşlarının olup olmadığını kontrol ettirmelidir.
Taş hastaları yaşam standardını değiştirmeli
Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, Böbrek taş hastalıkları, tedavi sonrasında da yaşam boyu takip ve özen gerektiren bir sağlık sorunudur. Bu nedenle hastaların sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazanması ve düzenli sağlık kontrollerinden geçmesi, hastalığın tekrarlama riskini azaltması açısından gereklidir.
Taş hastaları, aşağıdaki önerileri dikkate almalıdır:
-
Günde ortalama 2,5 lt su tüketilmeli ve bu gün içerisine yayılmalı.
-
Taş hastalarına özel, Akdeniz tipi beslenme ağırlıklı ve protein sınırlaması olan diyet planına dikkat edilmeli.
-
Düzenli spor ya da egzersiz yapılmalı.
-
Stresten mümkün olduğunca uzak durulmalı ya da stres kontrolünü sağlayacak aktiviteler planlanmalı.
-
Düzenli doktor kontrolleri, kah tahlilleri ve ultrason tetkiki ile süreç takip edilmeli.
-
Doktorun önermediği alternatif bir tedavi seçeneği tercih edilmemeli
-
Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, bilinen en etkili, güçlü ve güvenilir taş kırma cihazı olan Böbrek Taşı Kırma (ESWL) “Şok dalgalarıyla taş kırma”nın ESWL) hem tıbbi sonuç hem de hasta memnuniyeti açısından çok başarılı olduğunu ifade etti. Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, böbrek taşı tedavisiyle ilgili merak edilenleri anlattı.
-
Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, Böbrek Taşı Kırma (ESWL) Şok dalgalarıyla taş kırma (ESWL) vücut dışından taşları kıran bir makine ile yapılır.
Taş kırmak için odaklanmış şok dalgaları (kısa sinyalli yüksek enerjili ses dalgaları) deriden taşa iletilir. Taş, şok dalgalarının enerjisini emer ve küçük parçalara ayrılır. Parçacıklar daha sonra idrar yoluyla atılır (ESWL yöntemi, hastaların %90’ından fazlası için uygundur. Ancak yöntemin başarısı, taşın nitelikleri ve vücut yapısı gibi birkaç faktöre bağlıdır. -
ESWL nasıl uygulanır?
-
Vücudunuzun yan kısmı şok-dalga üretici cihaza doğru konumlanacak şekilde müdahale masasına uzanırsınız Taşınızın tam konumu, ultrason veya röntgen ile saptanır.
İşlem sırasında şok dalgalarının küçük patlama sesine benzeyen sesini duyabileceksiniz. Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, şleme düşük yoğunluk seviyelerinden başlayarak ve yavaş yavaş dalgaların gücünü artıracaktır. Bu işlem için anesteziye gerek yoktur fakat işlem sırasında ağrı hissetmemeniz için ağrı kesici ilaçlar alacaksınız. -
SWL işlemi yaklaşık 30-45 dakika sürer. Eğer taşınızın boyutu büyükse taşınızın tamamının kırılması için birkaç seans yaptırmanız gerekebilir.
Hangi durumlarda ESWL önerilmez?
ESWL, fiziksel durumunuz veya taşın yapısı ile ilgili bazı durumlarda kontrendikasyon gösterir.
Aşağıdaki durumlarda ESWL önerilmez:
• Gebelik
• Yüksek kanama riski
• Kontrol altında tutulmayan enfeksiyon
• Kontrolsüz yüksek tansiyon
• Taşa ulaşmayı zorlaştıran fiziki yapı
• Anevrizma
• Taşın alt kısmında veya mesanede, idrar yolllarında anatomik tıkanıklık
• Taşın çok sert olması (örneğin sistin taşı)
• Taşın boyutu ve yeri nedeniyle atılamaması
Tedavi sonrasında taşlardan tamamen arınmış mı olacağım?
Hayır. ESWL taşlarınızı küçük parçalara ayırır. Bu parçacıklar, ESWL’yi takip eden günlerde veya
haftalarda kendiliğinden atılır. Taş parçacıklarını atmak için MET alabilirsiniz.
MET: Medikal ekspulsif tedavi [doktorunuzun sizin taşınızın kolay düşmesini sağlamak için vereceği ilaçlar.]
ESWL öncesi nasıl hazırlık yapmalıyım?
Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, işleme nasıl hazırlık yapmanız gerektiğini detaylı bir şekilde anlatacaktır. Kanın pıhtılaşmasını önleyici bir ilaç [ aspirin, coraspin, babyprin, coumadin, xarelta] kullanıyorsanız ilacı kesip kesmeyeceğinizi doktorunuza danışınız. İşlemden önceki 4 saat boyunca hiçbir şey yemeyiniz.
Ne kadar zaman sonra normal günlük faaliyetlerime geri dönebilirim?
Genel olarak tedavinin hemen ardındangünlük yaşantınıza dönebilirsiniz. Ancak işlemin yapıldığı gün biraz dinlenmeye özen gösteriniz. Eğer ağrınızı kesmek veya kendinizi sakinleştirmek amacıyla ilaç kullandıysanız işlemi takip eden 24 saat içerisinde otomobil veya herhangi bir motorlu araç kullanmayınız. Eğer hiçbir ağrınız yoksa taş parçacıklarının atılması için normalden fazla sıvı tüketmeniz çok önemlidir. Günde 2 litreden daha fazla sıvı tüketmeye çalışınız. Eğer renal koliğiniz varsa ne kadar sıvı tüketmeniz gerektiğini doktorunuza danışınız. İşlemden sonraki 24 saat içerisinde alkol kullanmayınız.
Taş analizi için gereken taş parçacıklarını alabilmek için idrarınızı süzmeniz gerekir.
Özel Siirt İbni Sina Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Serkan Çarkçı, ESWL işlemi sonrasındaki ilk hafta içerisinde yapmanız gereken ziyaretlere dair size bir
çizelge verecektir.
Aşağıdaki durumlarda derhal hastaneye başvurunuz:
• Ateşiniz çıkarsa
• Böbreğinizde veya böğrünüzde ağrı hissederseniz
• İşlemden iki gün sonra idrarınızdan kan gelmeye devam ediyorsa
ESWL’nin avantajları
• Düşük komplikasyon riski
• Anestezi gerektirmemesi
ESWL’nin dezavantajları
• Taşınız çıkarılmıyor. Bunun yerine sonraki günlerde veya haftalarda taş parçacıkları düşerek renal koliğe sebep olabilir.
• Büyük taşlarda birden çok seansa gereksinim duyulabilirsiniz.
