Ayasofya’nın 86 yıl sonra ibadete açılmasının ardından en çok konuşulan konu Diyanet Başkanı Sn. Ali Erbaş’ın minberde sol elinde tuttuğu kılıç oldu.
O günden beri onu eleştiren ve destekleyenler arasında hala tartışmalar devam ediyor. Biz bu tartışmaların tarafı değiliz. Ancak bu konuda gündem oluşmuşken bizim de KILIÇLI BİR MİNBERİ ‘İlimizi duyurman zamanı olduğunu düşündük. Gerçi daha önce yerel gazetelerimizin birinde bu konuyu işlemiştim ama pek de dikkat çekmedi.
Aslında Kılıçla minbere çıkmanın doğru dürüst bir kaynağı, dayanağı yok. Ancak Hz. Ömer zamanından beri zaman zaman uygulandığı kabul ediliyor. Müslümanların kılıçla feth ettiklerin yerlerde gayri Müslümlerin ibadethanelerinin cami veya mescide çevirdikleri yerlerde bir fetih sembolü olarak kullanılıyor.
Eskiden daha sık kullanılan bu gelenek giderek eski önemini kayb etse de hala günümüzde bazı camilerde sürdürüldüğünü biliyoruz.
Birkaç örnek vermek gerekirse;
Kastamonu Atabey Camii. ( 1273)
Kocaeli Gazi Süleyman Paşa Camii (1414 )
Edirne Eski Camii ( 1460 )
Amasra Fatih Camii ( 1460 )
Bilim adamları ve tarihçiler bu örnekleri verirken maalesef Anadolu’nun en eski kılıçlı minberine ev sahipli yapan Tillo Ulu Camii’inden söz eden olmadı. Halbu ki bir kaç yıl önce bununla ilgili bir yerel gazetede uzun bir yazı kaleme almıştım. Tillo Ulu camisinde namaz kılan herkes mutlaka bu kılıcı görmüştür.
Minbere monte edilmiş bu ahşaptan kılıcın hikâyesini tam olarak bilmiyoruz. Ancak Mücahit ailesinin kutsal bir emaneti olaral İsmail Fakirullah (Ulu Camii) camisine emanet olarak verildiğini biliyoruz.
Hz. Ömer zamanında Hz. Halit Bin Velit komutasında Siirt’in feth edildiğini (639) tarih yazıyor. İşte bu komutanın torunlarından Şeyh Hamza El Kebir ve ailesi ondan yaklaşık 600 yıl sonra dedelerinin feth ettiği topraklardan Tillo’ya hicret etti.
Bu bölgelerde kiliseden camiye çevrilen ibadethanelerde ahşaptan bir kılıç ile anmaya devam ettiler. Ancak Mogol istilası ile kesintiye uğrayan medrese ve ilim ancak 5 asır sonra Tillo tekrar bir ilim merkezi haline gelebildi.
Geçen zaman içinde kutsal bir emanet olarak Fetih simgesi ahşaptan kılıcı koruyan Mücahit ailesinden tanınan bir âlim çıkmayınca emaneti İsmail Fakirulah (Ulu Camii)’ne geleneği sürdürmek için teslim ettiler. Kılıçlı Minber hala orada yerinde duruyor.
Anadolu’nun en eski Kılıçlı Camii olarak kabul edilen ( 1273) Kastamonu Atabey Gazi camisi Şeyh Hamza El Kebir’in vefatından iki yıl sonradır. Yani Minberimiz ve Camimiz Anadolu’nun en eski Kılıçlı Camiidir.
Tüm hemşerilerimizin ve yetkililerin bu simgeye sahip çıkması ve tanıtılmasına katı vermeleri konusundaki çağrımızı yeniliyorum.
Tecelli Sercan SIRMA
Gazeteci Araştırmacı Yazar
