Dünya’mızın dörte üçü su olmasına rağmen, içme ve kullanıma uygun tatlı su kaynakları oldukça kısıtlıdır.
Dünya nüfusunun büyümesiyle sınırlı miktarda tatlı suyun mevcudiyeti azalmaktadır. %97,5'ü deniz suyu ve %2,5'sı temiz su‘dur. İçme ve ev kullanımı için ve ayrıca ticari ve endüstriyel işlemler için yeterli miktarda suya erişim sağlık ve refah için kritik öneme sahiptir.
Dünya’nın toplam tatlı su kapasitesi yaklaşık 35 milyon km3(dünya’nın toplam su kapasitesinin %2,5’i) olup bunun sadece 105 bin km3 ü (%0,3’ü) doğal çevre ve insan kullanım ihtiyaçlarına elverişli tatlı su kaynaklarıdır. Diğer tatlı su kaynakları ise kutuplarda ve yer altında kullanımı çok kısıtlıdır.
Mevcut kullanılabilir tatlı su kaynakları (%0,3’ün); Kuraklık, iklim değişikliği, sanayileşme, artan nüfus yoğunluğu, plansız şehirleşme gibi nedenlerle gün geçtikçe azalmaktadır. Su kaynaklarındaki yetersizlikler, sürekli artan su ihtiyacı, içme ve kullanma suyu temini için alternatif su üretme yöntemlerinin uygulanmasına neden olmuştur.
Kullanma suyu temini önümüzdeki yüzyılın en büyük sorunu olacağı aşikardır. Gelişmiş toplumlarda “Sürdürülebilir Kentsel Su Yönetimi Araştırma Programları”ile ilgili ciddi çalışmalar yapılırken, Türkiye’mizde maalesef yeterli çalışmalar ve planlamalar yoktur.
Dünyada her insan için ortalama yılda; 1,4 milyon litre su harcanıyor. Bu su miktarının %90’dan fazlasının ise tek başına gıda üretimi için yapılan tarım çalışmaları oluşturuyor. Örneğin 1 kilogram kırmızı et üretilirken; 15 bin 455 litre su, 3,6 kilogram buğday ve 36 kilogram da kaba yem gerekiyor. Geleneksel tarım içerisinde yine bitkilerin büyümesi için de su kullanılmak zorunda. Giysilerde kullanılan pamuktan temizlik için harcanan suya, fabrika soğutma sistemlerinden otellerdeki havuzlara kadar esasında gri su dışında hesaplayabileceğimizden çok daha ötesinde bir tüketimle karşılaşıyoruz.
Gri Su Nedir Sorusuna?
Konutlardan ve okul, hastane gibi küçük işletmelerden kaynaklanan, insanların günlük yaşam faaliyetlerindeki ihtiyaç ve kullanımları nedeniyle oluşan atık sular evsel atık sularolarak tanımlanmaktadır. Evsel atık sular; Gri Su ve Siyah Suolmak üzere iki akımda değerlendirilmektedir. Genellikle duştan, banyodan, lavabodan, çamaşır ve bulaşık makinelerinden gelen sular gri su olarak tanımlanırken geriye kalan tuvalet suları ise siyah su olarak tanımlanmaktadır. Gri sular az kirli gri su ve çok kirli gri sular olarak iki ayrı şekilde değerlendirilebilmektedir.
1.1. Az Kirli Gri Su: Az kirli gri sular duş, banyon ve lavabodan gelen atık suları,
1.2. Çok Kirli Gri Su: Çok kirli gri sular ise mutfak ve çamaşır makinesinden gelen atık suları içermektedir.
Gri su %75’lik pay ile hacimsel olarak evsel atık suyun en büyük yüzdesini oluşturmaktadır (Karahan, 2011) (Şekil 1).
[Şekil 1 :GRİ SUYUN ARITIMI VE YENİDEN KULLANIMI, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 2015, Gökhan Ekrem ÜSTÜN, Ayşenur TIRPANCI, Sayfa120]
Gri Su geri kazanılarak; Rezervuar besleme, bahçe sulama, araç yıkama, kaba temizlik işleri gibi içme suyu kalitesinde olması gerekmeyen alanlarda kullanılarak, şebeke suyuna duyulan ihtiyaç azaltılmaktadır. Suyun geri dönüşümünü sağlayarak doğaya yaptığımız katkının yanında, su masraflarımızı da büyük ölçüde azaltabiliriz.
Gri Su Kullanım Alanları;
• Rezervuar Besleme
• Bahçe Sulama
• Araç Yıkama
• Kaba Temizlik İşleri
• Soğutma Kulesi Besleme
• Çamaşır Yıkama
• Süs Havuzları
Gri Suyun Uygulanabileceği Projeler;
• Tüm Konut Projeleri
• Otel
• AVM
• Öğrenci Yurdu
• Ofis, İş Merkezi
• Okul
• Spor Salonları
• Sosyal Tesisler
• Kamu Binaları
• Toplu Villa Projeleri
• Camii
Kimyasal kirleticiler barındıran gri su yaşam alanında bulunan insan sayısına, alışkanlıklara ve suya teması eden kimyasallara bağlı olarak değişmektedir. Örneğin, kimyasal sabunlar yerine tercih edilebilecek doğal ürünler suyun kirlilik yoğunluğunu azaltacaktır. Suda kirliliğe neden olan kirletici maddeleri şu şekilde bir tablolaştırabiliriz.
Gri su, siyah, sarı ve kahverengi sulardan çok daha az miktarda azot içerir. Atık suda bulunan azotun %90’ı siyah su, sarı su ve kahverengi sudan gelmektedir. Azot, kirletme etkisi en yüksek, suda en zor temizlenen maddedir. Gri su, siyah, sarı ve kahverengi suya göre çok daha az bulaşıcı mikrop içerir. Bulaşıcı (patojen) mikrobun en yaygın kaynağını fosseptik atıklar oluşturmaktadır.
Bir evde kullanılan suyun yaklaşık %60-%80’i Gri Su’dan oluşmaktadır.
Gri Su miktarı, kullanıcıların yaşam koşullarına bağlıdır.
a. Sosyal ve kültürel alışkanlıklara,
b. Ekonomik imkanlara,
c .Gri Su’yun toplandığı yerlerdeki kişi sayılarına bağlı olarak değişiklik gösterir.
Örneğin; Sosyal ve Kültürel Alışkanlıklarda, kişilerin günlük el/ yüz yıkama, duş alma, diş fırçalama gibi alışkanlıkların sayısı.
Ekonomik imkanlarda; kişilerin yaşadıkları ortamdaki ekonomik imkanların yüksek olması, orantılı olarak su harcama miktarını arttırabilir.
Gri suyun toplandığı yerlerdeki kişi sayısının artması ile orantılı olarak üretilen Gri Su miktarı da artmaktadır.
Maalesef günümüzde gri suyun kimyasal özelliklerine ait detaylı bir tanımlama hiçbir standartta mevcut değildir. EN 12056-1 gri suyu, az kirlilik oranına sahip olan ve üriner atık olmayan kirli su olarak tanımlamaktadır.
(TS EN 12056-1: Cazibeli drenaj sistemleri - Bina içi - bölüm 1: Genel kurallar ve performans kuralları)
(Magic Mechanic Meetings© yazı dizisi devam edecek…)
Not: Yazıdaki resimler bilgi amaçlı konulmuştur. Yayınlamasında telif ihlali anlamında sıkıntı yaşanması adına, gerekli prosedürleri yapılması yayıncı kuruluşa aittir. Teknik yazı ve/veya makale de, alıntı yapılan kaynaklar “kaynakça” kısmında belirtilmektedir. Lütfen bu konuda gerekli hassasiyeti gösteriniz.
Kaynakça;
1- Gri Suyun Arıtımı Ve Yeniden Kullanımı “Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, Cilt 20, Sayı 2, 2015” Gökhan Ekrem ÜSTÜN, Ayşenur TIRPANCI
2- Türkiye’de Deniz Suyundan İçme Suyu Üretiminin Maliyet Değerlendirmesi (Hazırlayan: Yusuf Başaran, Tez Danışmanı: Prof.Dr. Mehmet ÇAKMAKCI)
3- DHV Water BV, Hollanda ve BRL Ingénierie (2004) Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Orta Asya'da Deniz Suyu ve Acı Su Tuzdan Arındırma: Altı Ülkede Kilit Sorunların ve Deneyimlerin İncelenmesi . Dünya Bankası Raporu.
4- Gri Su Geri Kazanım Sistemleri: http://www.aktifcevre.com.tr/urunlerdetay/gri-su-geri-kazanim
5- Gri Su kaynakları; https://www.cevreportal.com/gri-su-nedir/
6- Gri Su Nedir ve Nasıl Tekrar Değerlendirilir? https://yoldanciktim.com/gri-su-nedir-ve-nasil-tekrar-degerlendirilir/ Semih ÇALAPKULU
Makina Mühendisi
Semih ÇALAPKULU kimdir:
2002 yılında, Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği bölümü mezun olup, Makina Mühendisi lisans programını tamamlamıştır. Evli, Dilara ve Furkan isimli iki çocuğu var.
Meslek hayatına sırasıyla; Aydın Grup, Ciner Grup, Kuzu Grup ve 2024 yılı itibariyle de Zorlu ElektroMekanik Sanayi ve Ticaret A.Ş.‘de Genel Müdür pozisyonunda çalışma hayatına devam etmektedir.
Aydın Grubunda, gıda üretim prosesinde ve fabrika kurulumunda 1 senelik deneyime sahiptir.
Ciner Grubunda, madden ocağı ve filatasyon tesis kurulumunda 2,5 senelik deneyime sahiptir.
Kuzu Grubunda, İnşaat sektöründe, toplamda 14.000 adet konutta, okul, otel, arıtma tesisi, avm ve hastane işlerinin bulunduğu 17 adet ayrı projenin farklı zaman dilimlerinde yer alma şansı bularak, bu konularda 19 senelik deneyime sahip olmuştur.
Kuzu Grupta bitirdiği son proje, SeaPearl Ataköy Projesidir. Proje dört etabını (doğu etabı residence , batı etabı residence, otel etabı ve hastane etabı) bitirerek ilgili hak sahiplerine teslim edilmiştir. SeaPearl Ataköy 2,7 Milyar Amerikan Doları piyasa büyüklüğüyle, Avrupa kıtasının en büyük karma projesi olup meslek anlamda bu projeyle global çapta ciddi tecrübeye sahip olmuştur.
2024 Yılının Temmuz Ayı İtibariyle, Zorlu ElektroMekanik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Genel Müdür Olarak Görevini Sürdürmeye Başlamıştır.
Zorlu ElektroMekanik her türlü, mekanik ve elektrik taahhüt firması olarak Türkiye’de ve yurt dışında faaliyet göstermektedir.
Zorlu ElektroMekanik inşaat, organize sanayi, fabrika, havalimanı, madden, petrokimya, hastane, otel, nitelikli konut, arıtma sistemleri, okul, üniversite, altyapı ve yapı projelerinin mühendislik gerektiren teknik müteahhitlik kısımlarını koordine eden 25 yıllık deneyime sahip bir firmadır. Firma farklı konseptlerde yer alan nitelikli projelerin tasarlanması, uygulanması ve işletmeye alınmasına kadar tüm süreci koordine eden, uygulayan, çok nitelikli teknik personele sahip olmasından dolayı, bu süreci global anlamda yöneten bir firma olarak tüm rakiplerine göre ön plana çıkmaktadır.
Zorlu ElektroMekanik hizmet ürettiği tüm dallarda; zamanında, kaliteli, enerji verimliliği yüksek, sürdürülebilir anlayışı önde planda olan, işletme maliyetlerini gözeterek tasarlama ile yapmayı ön planda tutan ve ekonomik bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlayarak, azami seviyede müşteri memnuniyetinin sağlanması birinci önceliğidir.
Proje, imalat, montaj ve diğer hizmetler için çalışırken, teknolojiyi sürekli takip ederek her zaman rakiplerinden çok daha önünde olmaya çalışmaktadır.
( https://www.zorluelektromekanik.com.tr/tr/ )
ÇALAPKULU, 2019 yılından itibaren; teknik yazıları, teknik makaleleri ve serbest yazıları 60’ı aşkın yerden yayınlanmıştır.
Bunların bir kısmı: MMO, TTMD, TESYÖN, MTMD, MÜKAD, İnşaat Yatırım Dergisi, Sanayi Gazetesi, Sektörüm Dergisi, Mechanic Dergisi, Şantiye Dergisi, Termoklima Dergisi, İnşaat Tedariği Dergisi, Enerji ve Tesisat, Medya Siirt, Baret Dergisi, Akıllı Binam, DTK, Ankaranın Sesi, ST Endüstri Dergileri, Mühendistan, Termodinamik Dergisi, Birleşim Dergisi, İlkses Gazetesi, Siirt Gazetesi, ESSİAD, TMMOB Dergileri, Mühendis Beyinler, ZeroBuild Journal, Sektörel Yayıncılık, İnşaat Dünyası, İnşaport, Doğa Yayın, Hvac360, Emlak Kulisi, ST Endüstri Dergileri, B2B Dergileri’dir.
2020 yılından itibaren, ZeroBuild’te yönetim sekretaryası içinde olup, ZeroBuild Summit’te Makina Mühendisleri Ağı Lideri olarak faaliyetlerini yürütmektedir.
2021 yılından itibaren, Fırat Üniversitesi Makina Mühendisliği Danışman Kurulu üyesidir.
2022 yılında kurulan, Uluslararası Tesis Yöneticileri Derneği’nde kurucu üyesidir.
2022 yılından itibaren, TESYÖN Kurucu Yönetim Kurulu üyesidir.
Yirmi seneyi aşkın sürede; inşaat sektörü başta olmak üzere, elektromekanik, maden sektörü, prosesler, petrokimya tesisleri, arıtma tesisleri ve üretim başta olmak üzere birçok alanda çalışarak ilgili sektörlerde global anlamda tecrübe sahibi olmuştur.
